جیم جارموش

جیم جارموش کارگردان مستقل ساز آمریکایی است که فیلمهایش را فقط به خاطر سینما میسازد. موفقیت یا عدم موفقیت تجاری فیلمهایش در روند ساخت فیلمهایش تاثیر نداشته است. او همواره به پیشنهادهای وسوسه انگیز هالیود جواب رد داده است و ترجیح داده که همواره استقلال خود را در ساخت فیلمهایش حفظ کند.  


مرزهای جغرافیایی، زبان و آداب ورسوم ملل هیچگاه باعث محدودیت در فیلمهای او نشده است. در فیلمهای او طیف وسیعی از بازیگران کشورهای مختلف اعم از آمریکا، فنلاند، ایتالیا، فرانسه، ژاپن وغیره با زبانهای خودشان حضور دارند. و جالب اینکه جارموش همواره با دوبله شدن فیلمهای خود سرسختانه مقاومت کرده و اصرار او بر این بوده که بازیگران با صدا و لهجه خود صحبت کنند.


 جیم جارموش

جیم جارموش در22 ژانویه سال 1953 در شهر آکرون ایالت آوهایوی آمریکا چشم به جهان گشود. مادر وی قبل از ادواج در یک روزنامة محلی به نام "آکرون بیکن ژورنال" نویسنده یاداشت فیلمها بود و به گفته خود جیم برای اینکه شنبه بعدازظهرها از شر او خلاص شود، او را به سالن سینمایی به نام "استیت رود" که دو یا سه تا فیلم نشان می داد، میفرستاد. فیلم "جاده رعد" با بازی "رابرت میچم" اولین فیلم تاثیر گذاری بود که وی آن را در سن هفت سالگی همراه با مادر و خواهرش در سینما میبیند.
پدر ش حقوق خوانده بوداما بیشتر از اینکه کارهای حقوقی انجام دهد به کارهای تجاری کوچک مشغول بود اما آرزوی او همواره این بود که پسرش نیز در رشته حقوق تحصیل کند. این موضوع که با افکار جیم در تناقض بود با عث ایجاد مشکلات زیادی میشد. هرچند که وقتی با ساخت چند فیلم جیم به شهرت میرسد پدرش نیز بلاخره رضایت پیدا میکند.
شهری که او در آن زندگی میکرد یک شهر کارگری بود و او جهت پرداخت هزینه های تحصیلی خود مجبور بود مدت زمان زیادی در کارخانه های مختلف عمدتا لاستیک سازی کارکند.
او در ابتدا میخواست نویسنده شود بنابراین در سال 1971 جهت تحصیل در رشته ادبیات انگلیسی و آمریکایی به دانشگاه کلمبیا در نیورک میرود.
ترم آخر دانشگاه، برای تحصیل در رشته ادبیات فرانسه به پاریس شعبه دیگر دانشگاه کلمبیا فرستاده میشود. اما این موضوع به جای یک ترم یکسال طول میکشد. درآنجا به عنوان یک راننده کامیون برای یک گالری نقاشی آمرکایی کار میکرد. بیشتر کار او در پاریس به جای رفتن به کلاس و درس خواندن، دیدن فیلم در سینماتک فرانسه بود و در همانجا بود که با انواع فیلمهای اروپایی و آسیایی آشنا میشود. این باعث میشود که نوشته های ادبی او بیشتر به سمت نوشته های سینمایی سوق پیدا کنند. نوشته هایی مشابه یک فیلمنامه. پس از بازگشت به نیورک مدتی به عنوان یک موزیسین فعالیت میکند اما از هم پاشیده شدن گروه و علاقه او به سینما باعث میشود که در یک مدرسه فیلمسازی معتبر ثبت نام کند. مدرسه عالی فیلمسازی NYU محلی است که برای ورود به آنجا حداقل باید قبلا تجربه بازی یا ساخت یک فیلم را داشته باشید، اما در سال 1975 به جهت همین نوشته ها در کمال نا باوری وی با تقاضای او جهت ورود به مدرسه موافقت میشود. در سال سوم به دستیاری نیکلاس ری انتخاب میشود و با او در آخرین فیلمش "آذرخش روی آب" همکاری میکند. در سال 1979 درست دو روز پس از آغاز ساخت اولین فیلمش " تعطیلات همیشگی " به عنوان پروژه پایانی، نیکلاس ری از مرض سرطان فوت میکند. او این فیلم را در 10 روز و با 15000 دلار هزینه میسازد. هزینه این فیلم در حقیقت بورس تحصیلیی بود که اشتباها به جای اینکه به NYU پرداخت شود به اومیدهند و او نیز آن را خرج ساخت این فیلم میکند به همین دلیل NYU هیچگاه به او مدرک پایان دوره را نمیدهد ( البته سالها بعد به او یک مدرک افتخاری میدهند).
با پولی که از فروش این فیلم به تلوزیون آلمان بدست میآید و با استفاده از فیلم های خام باقیمانده از پروژه فیلم وضعیت امور ساخته وندرسن جیم شروع به ساخت نسخه کوتاهی از "فیلم عجیب‌تر از بهشت" میکند، سپس با سرمایه گذاری تلوزیون ZDF آلمان دو سال بعد این فیلم تبدیل به یک فیلم بلند سینمایی میشود. این فیلم در کمال ناباوری جیم جارموش جایزه بهترین فیلم جشنواره کن 198۴ و نیز جایزه بهترین فیلم انجمن ملی منتقدین فیلم ‌آمریکا در ۱۹۸۵ را از آن خود می سازد. 

سومین فیلم وی در سال 1986 به نام "زمین خورده قانون" ساخته میشود. این فیلم با شناساندن روبرتو بنینی به عنوان کمدین با استعداد و صاحب سبک ایتالیایی به خوبی میدرخشد و جایزه های جشنواره های مختلف را به خود اختصاص میدهد.
در همین سالها او شروع به ساخت فیلمهای کوتاهی میکند که شامل صحبتهای کمدی است که در کافه ها بین مردم پیش میآید. این تکه فیلمها به مرور کامل میشوند و در سال 2003 با نام "قهوه و سیگار" عرضه میشود. در اولین قسمت این پروژه نیز بازیگری روبرتو بنینی را شاهد هستیم.
در سال 1989 "قطار اسرار آمیز" فیلم بعدی جارموش بار دیگر در جشنواره کن میدرخشد و جایزه بهترین فعالیت هنری را میبرد. این اولین فیلمی است که جارموش آن را رنگی میسازد. فیلمهای قبلی او تماما سیاه سفید بودند و دلیلی که جارموش برای اینکار می آورد این است که همیشه داستان آن فیلمها را در ذهنش سیاه وسفید میدیده است.
در این سالها وقتی مدتی بر روی یک فیلمنامه کار میکند و قادر به ساخت آن نمی شود، از روی نا امیدی و به گفته خودش فقط برای اینکه کاری بکند، شروع به نوشتن فیلمنامه "شب روی زمین" میکند و آن را در هشت روز تمام میکند اما برخلاف انتظارش در ساخت این فیلم با مشکلات زیادی مواجه میشود و ساخت آن طول میکشد.
ساخت ششمین فیلم جارموش در سال 1995 تمام شد. "مرد مرده" با بازی "جانی دپ"، یک وسترن سیاه و سفید و به زعم بعضی اولین فیلم سیاسی جارموش با موسیقی زیبای نیل یانگ. این فیلم در استرالیا توقیف میشود.
تحت تاثیر بازی "فارست ویتاکر" در فیلم پرنده "کلینت ایست وود" به فکر ساخت فیلمی میافتد که از این قابلیتهای این بازیگر استفاده کند و این شروعی میشود برای ساخت فیلم "گست داگ: روش سامورایی"
گل های شکسته" یا به عبارتی "گلهای پژمرده" آخرین ساخته جیم جارموش، برنده جایزه بزرگ جشنواره فیلم کن در سال 2005 برای بهترین کارگردانی میشود، فیلمى که خیلى از منتقدان و تماشاگران حدس مى زدند برنده نخل طلا شود. دراین فیلم بر خلاف چند فیلم اخیرش که حالت اپیزودیک پیدا کرده بودند دوباره به سینماى داستانی باز میگردد.
جیم جارموش علاوه بر کارگردانی در فیلمهای زیادی هم به عنوان بازیگر ایفای نقش کرده است که به گفته خودش هدف او از بازیگری فقط درک حس و حال بازیگران در سمت دیگر دوربین بوده است. 

لیست فیلمهای کارگردانی شده به ترتیب سال ساخت
 

گوست داگ


1980 Permanent Vacation
تعطیلات همیشگی

Stranger Than Paradise 1984
عجیب تر از بهشت

Down By Law 1986
زمین خورده قانون

Coffee and Cigarettes 1986
قهوه و سیگار قسمت اول

Mystery Train 1989
قطار اسرار آمیز

1989 Coffee and Cigarettes II
قهوه و سیگار قسمت دوم نسخه ممفیس

Night On Earth 1991
شب روی زمین

Coffee and Cigarettes III 1993
قهوه وسیگار قسمت سوم جایی در کالیفرنیا

Dead Man 1995
مرد مرده

Year of the Horse 1997
سال اسب

Ghost Dog: The Way of the Samurai 1999
گست داگ: روش سامورایی

Coffee and Cigarettes 2003
قهوه وسیگار نسخه کامل شده

Broken Flowers 2005
گلهای پژمرده 

 

لیست فیلمهایی که جارموش در آنها ایفای نقش کرده است


Straight to Hell - Alex Cox 1987
مستقیم به جهنم

Helsinki Napoli All Night Long - Mika Kaurismäki 1987
هلسینکی ناپلی تمام شب

Leningrad Cowboys Go America - Aki Kaurismäki 1989
کابوی های لنینگراد به آمریکا میروند

The Golden Boat - Raul Ruiz 1990
قایق زرین

In the Soup - Alexandre Rockwell 1992
در مخمصه

Iron Horsemen - Gilles Charmant 1994
سوران اسبهای آهنین

Blue in the Face - Paul Auster & Wayne Wang 1995
صورت آبی

Sling Blade - Billy Bob Thornton 1996
اسلنیگ بلید