آندره تارکوفسکی
Andrei Tarkovsky
آندری آرسنیویچ تارکوفسکی (به روسی: Андрей Арсеньевич Тарковский) (زاده ۴ آوریل ۱۹۳۲ - درگذشته ۲۹ دسامبر ۱۹۸۶) کارگردان و فیلمساز روسی.
در ۴ آوریل ۱۹۳۷ درمنطقه ایوانوونای شوروی به دنیا آمد. پدرش شاعر برجسته آرسنی تارکوفسکی و مادرش ماریا ایوانووا ویشنیاکووا بود. پیش از نام نویسی در مدرسه فیلم در دو رشته موسیقی و عربی تحصیل میکرد.
او زیر نظر میخائیل رم در مدرسه سینمایی مسکو (VGIK)، تحصیل کرد. در هنگام تحصیل دو فیلم کوتاه امروز مرخصی در کار نیست (۱۹۵۹) و غلتک و ویولن (۱۹۶۰) که فیلم پایان نامه اش بود و در جشنواره نیویورک برنده جایزهای شد.
وی با ساخت اولین فیلم بلند خود با عنوان کودکی ایوان در سال ۱۹۶۲ موفق به دریافت پانزده جایزه بین المللی از جمله شیر طلایی جشنواره بین المللی فیلم و نیز و جایزه بزرگ جشنواره سان فرانسیسکو شد. دید تلخ شاعرانه و ذهنیت بی نظیر او در نخستین فیلم بلندش متجلی است. بعد از این فیلم در سال ۱۹۶۶ آندره روبلوف را کارگردانی کرد. سولاریس فیلم بعدی این کارگردان است که در سال ۱۹۷۲ ساخته شد. تارکوفسکی آینه (فیلم) را در سال ۱۹۷۴ ساخت. میتوان گفت که مضمون آینه (۱۹۷۵) نیز همین است.
تارکوفسکی در سال۱۹۶۰ دانشآموخته شد و به استخدام مس فیلم درآمد. دید تلخ شاعرانه ذهنیت بی نظیرش در نخستین فیلم بلندش، کودکی ایوان (۱۹۶۲) متجلی است. ایوان، با بازی کولیا بورلیائوف، پسربچه یتیمی است که در در جنگ جهانی دوم در عملیات چریکی شرکت میکند. کودکی ایوان در جشنوارههای بین المللی پانزده جایزه برد، از جمله شیرطلای جشنواره ونیز و جایزه بزرگ جشنواره سانفرانسیسکو.
فیلمنامه تارکوفسکی برای سولاریس (۱۹۷۱) براساس رمانی علمی خیالی از نویسنده لهستانی «استانیسلاو لم» نوشته شده بود _ رمانی که به جای فناوری بر روانشناسی متمرکز است. خود تارکوفسکی توضیح داده که: «نکته ماجرا ارزش هر کدام از رفتارها و اهمیت هر کدام از اعمال ماست، حتی پیش پا افتادهترین شان. هیچ عملی را نمیشود عوض کرد ... غیر قابل برگشت بودن تجربه انسانی چیزی ست که به زندگی و اعمال ما معنا و تشخص میبخشد».
میشود ادعا کرد که مضمون آینه (۱۹۷۵) نیز همین است. این فیلم جنجالی به عنوان یک اتوبیوگرافی، خود تارکوفسکی را درسنین مختلف تا زمان حال نشان میدهد، ولی بیش تر بر نوجوانی اش در پره دلکینو یعنی دوران وحشت استالینی متمرکز است.
تارکوفسکی با ساخت استاکر (۱۹۷۹) باز به دنیای داستانهای علمی خیالی با شالودهای از جامعهشناسی و روانشناسی روی آورد، که اقتباس آزادی از رمانی از آرکادی و بورس استروگاتسکی متعلق به سال ۱۹۷۳ بود.
نخستین فیلمی که تارکوفسکی به کلی خارج از اتحاد شوروی ساخت نوستالگیا (۱۹۸۳) بود. فیلمی که آن را در حوالی حمامهای آب گرم وینونی درتپههای توسکانی فیلمبرداری کردند، درباره تبعید مردی روس است که میرود ایتالیا تا درباره زندگی یک آهنگساز روسی در سده هفدهم تحقیق کند.
فیلم آخرش ایثار(۱۹۸۶) در جزیره گوتلند به مدیریت سوون نیک ویست فیلبرداری شد.
فیلم بعدی او آندری روبلف، درباره راهبی در سدههای میانه بود که به بزرگترین شمایل نگار تمام دورانها بدل شد. فیلم که درسال ۱۹۶۶ تکمیل شد و درجشنواره کن به نمایش درآمد، تا سال ۱۹۷۱ درروسیه اکران نشد، و تا آن موقع شهرت زیرزمینی فراوانی به دست آورده بود.
ایثار به جشنواره کن رفت و جایزه ویژه هیات ناقدان جشنواره را از آن خود کرد،اما تارکوفسکی نتوانست در مراسم شرکت کند،پسرش به جای او جایزه را دریافت کرد،تارکوفسکی به سرطان ریه گرفتارآمده بود.
از پایان تابستان ایثار به تدریج در سینماهای اروپا و امریکا نمایش داده شد.
وی در ۲۹ دسامبر ۱۹۸۶ در گذشت.
فیلمشناسی
به عنوان کارگردان:
Katok i skripka (1960)
Ivanovo detstvo (1962)
Andrey Rublyov (1969)
Solaris (1972)
Zerkalo (1975)
Stalker (1979)
Nostalghia (1983)
Offret (1986)
به عنوان فیلمنامه نویس:
Katok i skripka (1960)
Andrey Rublyov (1969)
Zerkalo (1975)
Nostalghia (1983)
Offret (1986)
به عنوان بازیگر: در نقش Himself
Regi Andrej Tarkovskij (1988)
در نقش Himself (archive footage)
"Cinéma, de notre temps" Une journée d'Andrei Arsenevitch (2000)
در نقش Himself
Xingfu shiguang (2001)